انواع بیمه حمل و نقل در ایران
بیمهگر در مقابل حق بیمهای که از بیمهگذار دریافت می‌کند متعهد می‌شود در جریان حمل کالا از نقطه‌‌ای به نقطه دیگر در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه، در صورتی که کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمهگذار در رابطه با این خطرات هزینه‌‌ای متحمل شود، زیان وارد شده را بپردازد. در ادامه به بیمه حمل و نقل کالا ایران بیشتر خواهیم پرداخت. انواع بیمه حمل و نقل کالا ایران:
بیمه حمل و نقل کالا ایران به دو شکل ساده و عمومی (تابع قرارداد کلی) صادر می‌شود:
- بیمه حمل و نقل ساده:
بیمه حمل و نقل کالا، بیمهای است که برای حمل کالای معینی صادر می‌شود و در آن مشخصات مورد بیمه از جمله نوع کالا، مقدار و ارزش کالا، طریق و نحوه حمل و موضوعات دیگری که تعیین کننده حقوق و تعهدات طرفین قرارداد است قید می‌شود.
مثلاً شخصی تصمیم به حمل مقدار معینی ماشین‌آلات از کشوری به کشور دیگر دارد که نوع و مقدار و مشخصات آن معلوم است، می‌تواند برای آن درخواست بیمه کند. در چنین صورتی برای بیمهگذار بیمهای صادر می‌شود که در آن کلیه مشخصات مربوط به مورد بیمه و وضعیت حمل ذکر می‌شود.
با صدور این بیمه بیمهگذار موظف است حق بیمه مربوط را که در بیمه تعیین شده بپردازد و بیمهگر نیز در مقابل متعهد جبران خسارت‌های احتمالی وارد به مورد بیمه در جریان حمل از مبدأ تا مقصد طبق شرایط بیمه خواهد بود.
بنا به آنچه گفته شد لازمه صدور بیمه حمل و نقل کالا ایران این است که بیمهگذار قبلاً از وضعیت مورد بیمه و چگونگی حمل آن اطلاع داشته و این اطلاعات را در اختیار بیمهگر قرار دهد و این ترتیبی است که در مورد هر حمل باید رعایت شود و در صورتیکه بیمهگذار مراجعات زیادی داشته باشد و کالاهای مختلفی را در معرض حمل و نقل قرار دهد، برای هر مورد باید بیمه جداگانه‌ای از بیمهگر دریافت نماید.
با صدور یک بیمه ساده بیمهگذار ملزم نخواهد بود کالای مورد بیمه را یکجا حمل کند. حمل به دفعات نیز مجاز است اما آنچه حائز اهمیت می‌باشد این است که ارزش کل مورد بیمه و موضوعات دیگری که مطرح شد باید معلوم بوده و در بیمه قید گردد.
- بیمه حمل و نقل عمومی:
در برخی مواقع، صدور بیمههای حمل و نقل ساده (بیمههای باربری داخلی، خارجی و ترانزیت) به دلیل تعداد بالای تکرار آن مقرون به صرفه نمی‌باشند.
به عنوان مثال، شرکت واردکننده قطعه خاصی که سالیانه چندین پارت کالا را وارد کشور می‌کند، تکمیل فرم بیمههای ساده برای هر بار ورود کالا کاری زمان‌بر و سخت می‌باشد. در این موارد، از بیمههای عمومی که قراردادی است میان بیمهگر و بیمهگذار استفاده می‌شود.
از طرفی می‌توان مدت اعتبار را از دیگر وجوه تمایز میان بیمه با قرارداد دانست. این بیمه‌ها معمولاً یکساله می‌باشند ولی برای قرارداد محدودیت زمانی وجود ندارد.
بیمه حمل و نقل کالا عمومی یک قرارداد کلی است که بین بیمهگر و بیمهگذار منعقد می‌گردد و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوق و تعهدات طرفین معین می‌شود.
البته مشخصات محمولات و نحوه حمل آن‌ها زمانی به اطلاع بیمهگر می‌رسد که بیمهگذار اقدام به حمل کالا می‌کند. با صدور چنین قراردادهایی کلیه حمل و نقل‌هایی که بیمهگذار در آینده انجام می‌دهد تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.
این بیمه مشروط بر این است که بیمهگذار مشخصات و نحوه حمل کالا و وسیله حمل، مبدأ و مقصد و به طور کلی آنچه که در بیمه‌نامه پیش‌بینی نشده و احتیاج به تصریح دارد، قبل از حمل به اطلاع بیمهگر برساند تا بیمهگر نسبت به صدور گواهی بیمه اقدام نماید.
بدیهی است این اطلاعات باید قبل از شروع حمل به اطلاع بیمهگر برسد مگر اینکه ترتیب دیگری در قرارداد مورد توافق قرار گرفته باشد.
نواع قرارداد بیمه حمل و نقل کالا ایران:
قرارداد بیمه حمل و نقل کالا ایران را می‌توان به ۲ دسته تقسیم‌بندی نمود:
عمومی: در این نوع قراردادها، پوشش و سرمایه مورد بیمه مشخص نمی‌باشد. در این حالت، گواهی بیمه صادر می‌شود.
غیر عمومی: در این نوع قراردادها، پوشش و سرمایه مورد بیمه مشخص می‌باشد. در این صورت نیازی به صدور گواهی بیمه نمی‌باشد ولی باید گواهی حمل به ازای هربار حمل کالا صادر شود.
انواع بیمه حمل و نقل کالا ایران بر اساس طریقه حمل، محدوده جغرافیایی و پوشش‌های بیمهای:
بیمه حمل و نقل کالا بر اساس طریقه حمل، محدوده جغرافیایی و پوشش‌های بیمهای به شرح زیر تقسیم بندی می‌شود:
بر اساس طریقه حمل: طبق این روش بیمه حمل و نقل کالا به روش‌های زمینی، هوایی، دریایی و ترکیبی تقسیم می‌شود که در بیمه حمل و نقل به روش‌های دریایی حمل بر شناورهای کوچک و حمل بر کشتی‌های طبقه بندی شده از دیگر تقسیمات این نوع بیمه است که هر کدام نرخ و شرایط خود را دارد.
بر اساس محدوده جغرافیایی: بر اساس این طبقه‌بندی بیمه حمل و نقل کالا ایران به ۴ نوع به داخلی، وارداتی، صادراتی و ترانزیت تقسیم می‌شود. در بیمه حمل و نقل داخلی به دو متد و رویه عمل می‌گردد. بیمه حمل و نقل داخلی با خطرات محدود (آتش سوزی – حادثه و سرقت کلی) و با خطرات اضافی (تمام خطر) روبه‌رو هست.
بر اساس پوشش‌های بیمهای: بیمه حمل و نقل کالا بر اساس پوشش‌های A, B,C و Total Loss تقسیم‌بندی می‌شود.
رشته‌های بیمه حمل و نقل کالا ایران:
رشته‌های بیمه حمل و نقل کالا شامل ۸ زیر رشته می‌باشد که عبارتند از:
- بیمه حمل و نقل کالا داخلی (عمومی)
کالاهایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابجا می‌شوند، تحت عنوان بیمههای داخلی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.
- بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (عمومی)
کالاهایی که بنا به مصالح مملکتی و نیازهای اقتصادی کشور از خارج وارد کشور می‌شوند، تحت عنوان بیمههای وارداتی تحت پوشش بیمهای قرار می‌گیرند.
- قرارداد بیمه حمل و نقل کالا صادراتی (عمومی)
کالاهایی که توسط صادرکنندگان جهت عرضه در بازار جهانی به خارج از کشور ارسال می‌شود، تحت عنوان بیمههای صادراتی تحت پوشش بیمهای قرار می‌گیرند.
- بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (عمومی)
قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (عمومی) قرارداد بیمهای می‌باشند که برای بیمه نمودن کالایی که از کشوری خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگری می‌روند استفاده می‌شود.
- بیمه حمل و نقل کالا داخلی (ساده)
کالاهایی که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی در داخل کشور از شهری به شهر دیگر جابجا می‌شوند، تحت عنوان بیمههای داخلی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.
- بیمه حمل و نقل کالا وارداتی (ساده)
کالاهایی که بنا به مصالح مملکتی و نیازهای اقتصادی کشور از خارج وارد کشور می‌گردند، تحت عنوان بیمههای وارداتی تحت پوشش بیمهای قرار می‌گیرند.
- بیمه حمل و نقل کالا صادراتی (ساده)
کالاهایی که توسط صادرکنندگان برای عرضه در بازار جهانی به خارج از کشور ارسال می‌گردد، تحت عنوان بیمههای صادراتی تحت پوشش بیمهای قرار می‌گیرند.
- بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت (ساده)
بیمههای حمل و نقل ساده ترانزیت بیمهنامهای می‌باشند که برای بیمه نمودن کالایی که از کشوری خارجی حرکت کرده و به کشور خارجی دیگری می‌روند استفاده می‌شود.
قراردادهای بیمه حمل و نقل کالا ترانزیت را می‌توان به ۲ دسته زیر تقسیم‌بندی نمود:
عبوری: کالا لزوماً از مرز ایران گذر کند.
غیرعبوری: کالا از مرز ایران گذر نکند.
صدور بیمه نامه و پرداخت هزینه بعد از بین رفتن تمام کالا
براساس شرایط بیمهنامهای که با اتوبار مورد نظر خود می‌بندید، مثلا اتوبار جابه‌جایی بار در تهران، بیمهگر زمانی اقدام به جبران خسارت بیمهگذار می‌کند که تمامی کالا و محموله در جریان حمل و جابه‌جایی به علت یکی از خطرات و آسیب‌هایی که در قرار داد عقد شده، به کلی از بین رفته و یا آسیب دیده باشد و به همین دلیل اگر بخش عمده کالا از بین رفته و صرفاً اندکی از آن باقی بماند، شرکت باربری طبق تعهدی که در قرار داد آورده و امضا کرده است باید اقدام کند.
این نوع پوشش بیمهای دارای کاربرد زیادی نیست و فقط برای بیمه کردن کالاهای مخصوصی از قبیل سیمان، نفت و غلات مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نام بیمه تشریفاتی و در زمانی هم به نام بیمه گمرکی شهرت داشت.
دیدگاهتان را بنویسید