برنامه‌ریزی و مدیریت حمل مواد خطرناک و ریسک‌های مرتبط با آن
امروزه کاهش خسارات مالی و جانی، افزایش قابلیت اطمینان و ایمنی سیستم‌های حمل و نقل، مورد توجه بسیاری از صاحبان صنایع از جمله جاده و راه آهن قرار گرفته است. در این بین از جمله دغدغه‌های مهم در حمل و نقل ریلی و جاده‌ای، حمل ایمن مواد خطرناک می‌باشد، چرا که کم‌ترین بی‌توجهی به آن عواقب بسیار خطرناک زیست محیطی و انسانی را به دنبال خواهد داشت.
براساس آمار منتشره سازمان ملل، در حدود نیمی از کلیه بارهایی که حمل می‌شوند، منطبق به گروه مواد خطرناک هستند. حمل و نقل محصولات نفتی توسط کامیون جاده‌ای فرصت‌های زیادی را برای مواد خطرناک ایجاد می‌کند که به طور تصادفی در محیط زیست آزاد می‌شوند. از این رو، به منظور درک و جلوگیری از خطرات جدی ناشی از ویژگی‌های خطرناک محصولات نفتی که از طریق جاده حمل می‌شوند، روش‌های بررسی تصادفات در میان متصدیان و قانون‌گذاران به منظور درک و پیشگیری از خطرات جدی مورد نیاز می‌باشند. ارزیابی ریسک حمل و نقل مواد خطرناک (مانند فراورده‌های نفتی) در طول ۲۰ سال گذشته به ویژه در زمینه حمل و نقل ایمن با استفاده از خطوط لوله و جاده مورد توجه بوده‌است.
تصادفات جاده‌ای امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌ها و معضلات کارشناسان حمل و نقل تبدیل شده است. تصادفاتی که در زمان حمل مواد خطرناک روی می‌دهد، همواره از پتانسیل زیادی برای تبدیل شدن به یک فاجعه بشری برخوردار است. عواقب شدید حوادث محمولات خطرناک شامل مرگ‌ومیر، آسیب‌های جسمی، تخلیه ساکنان یک منطقه، خسارات مالی به اموال و دارایی‌ها، فرسایش محیطی و اختلالات ترافیکی است.
به عنوان نمونه حریق در پمپ بنزین واقع در خیابان کمیل تهران در زمستان ۱۳۸۱ بود که جایگاه سوخت‌رسانی و تانکر حامل مواد سوختی به طور کامل طعمه شعله‌های آتش شد. در این حادثه با تلاش و حضور به موقع آتش‌نشانان خسارات جانی به بار نیامد و به غیر از تانکر سوخت که به طور کامل دچار حریق شده بود سایر وسایل نقلیه موجود در محل به سرعت از محل حادثه تخلیه شده و نیز جایگاه پمپ بنزین از سرایت حریق مصون ماند. کارشناسان حوزه حفاظت و پیشگیری از حریق به منظور پیشگیری از وقوع حوادث لازم می‌داند که رعایت دقیق موازین و توصیه‌های ایمنی زیر را شرح دهد:
- تجهیز نمودن خودروها به سیستم ترمز الکترونیکی (A.B.S) و برنامه ضد واژگون شدن باشد (R.S.P) تا از واژگونی این نوع وسایط نقلیه جلوگیری نماید.
- استاندارد نمودن تانکرهای سوخت از حیث ضمانت وسایل دینامیکی.
- ضخامت ورق مخزن‌های تانکرها بایستی حداقل ۴ میلی‌متر باشد که ضخامت تانکرها در هنگام ساخت باید رعایت شود.
- نصب علائم و برچسب‌های مواد خطرناک بر روی بدنه مخازن تانکرها و نیز داشتن دستگاه‌های خاموش کننده از نوع پودر و گاز.
- بازبینی مرتب لاستیک‌های خودروی سوخت‌رسان و تعویض به موقع آن.
- بکارگیری رانندگان زبده، با تجربه و سالم از نظر پزشکی برای هدایت خودروهای سوخت رسان.
- ارائه آموزش‌های لازم به رانندگان تانکرهای حامل مواد سوختی و کنترل مسائل ایمنی این وسایط نقلیه توسط مسئول ایمنی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی.
- خودروهای مخصوص حمل سوخت باید در هنگام تخلیه سوخت در مخازن پمپ بنزین‌ها به نحوی خودرو را در جایگاه مخصوص تخلیه پارک نمایند که سر خودرو به طرف معبر خروجی جایگاه قرار داشته باشد تا در مواقع ضرورت به سهولت بتوان از محل خارج شد.
راننده خودروهای حامل سوخت باید قبل از شروع به تخلیه از استقرار کامل و مطمئن خودرو اطمینان داشته و راننده تا پایان عملیات تخلیه، در محل استقرار حضور داشته باشد.
دیدگاهتان را بنویسید