زنجیره تامین کارآمد به کمک اینترنت اشیا
اینترنت اشیا (IOT) در طول دهه گذشته، توجه بسیار زیادی را در محافل دانشگاهی و صنعتی، در زنجیره تامین و زمینههای دیگر، به خود معطوف ساخته است. دلایل اصلی پشت این تمایل تواناییهایی است که اینترنت اشیا پیشنهاد خواهد کرد. اینترنت اشیا ایجاد جهانی را وعده میدهد که در آن تمامی اطراف ما به اینترنت متصل بوده و با کمترین مداخله انسان با یکدیگر ارتباط برقرار مینمایند. اصطلاح اینترنت اشیا اولین بار توسط کوین اشتون در یک ارائه در سال ۱۹۹۸ میلادی به کار برده شد. او اشاره کرد که اینترنت اشیا این پتانسیل را دارد که جهان را تغییر دهد همانگونه که اینترنت این کار را انجام داد شاید حتی بیش از آن.
سپس مرکز Auto-ID دانشگاه ام.آی.تی دیدگاه خود از اینترنت اشیا را در سال ۲۰۰۱ میلادی ارائه نمود. سپس اینترنت اشیا به طور رسمی توسط اتحادیه مخابرات ملی با عنوان گزارش اینترنت ITU در سال ۲۰۰۵ میلادی معرفی شد. اینترنت اشیا در برگیرنده مقادیر بسیار زیادی از فناوریهایی است که دیدگاه آن را هدایت میکند.
کاربردهای اینترنت اشیا
اینترنت اشیا به افراد و اشیا امکان میدهد تا در هر زمان، هر مکان، با هر چیزی و هر شخصی، با هر مسیر/شبکه و هر سرویسی که به کار گرفته میشود، به طور ایدهآل به هم متصل شوند. زمینههای کاربرد اینترنت اشیا به طور عمده بر پایه صنعت، محیط و جامعه شکل گرفته که مدیریت زنجیره تامین حمل و نقل و تدارکات، هوافضا و هوانوردی از کاربردهای صنعتی اینترنت اشیا هستند. از دیگر کاربردهای آن میتوان به مخابرات، فناوری، پزشکی، مراقبت از سلامتی، ساختمان هوشمند، خانه و اداره، رسانه، سرگرمی، بلیط فروشی، کشاورزی و پرورش محصول، بازیافت، هشدار فاجعه و پایش محیطی اشاره کرد.
انواع حسگرها
حسگرها از اجزای ضروری برای پیاده سازی اینترنت اشیا هستند. در بین جامعه فنی و هر منبع دادهای که محتوای مد نظر را فراهم نماید حسگر گفته میشود. به طور کلی میتوان حسگرها را به سه دسته فیزیکی، مجازی و منطقی تقسیم نمود که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
حسگرهای فیزیکی:
این حسگرها رایجترین حسگرهای مورد استفاده میباشند و خود دادههای حسگر تولید میکنند. از نمونههای این حسگرها میتوان به حسگر دما، رطوبت، میکروفون و حسگر لمسی اشاره کرد.
حسگرهای مجازی:
خود این حسگرها لزوماً داده تولید نمیکنند و دادهها را از بسیاری منابع بازیابی نموده و به عنوان دادههای حسگر منتشر میکنند. به عنوان نمونه، تقویم، راهنمای شماره تماس، پیامهای توییتر، پست الکترونیکی و برنامههای چت از این نوع هستند این حسگرها حضور فیزیکی نداشته و به طور رایج از فناوری سرویسهای وب به منظور ارسال و دریافت دادهها استفاده میکنند.
حسگرهای منطقی:
حسگرهای منطقی که به آن حسگرهای نرمافزاری نیز گفته میشوند ترکیبی از حسگرهای فیزیکی و مجازی است. یک سرویس وب ویژه برای تهیه اطلاعات آب و هوا را میتوان یک حسگر منطقی درنظر گرفت. ایستگاههای هواشناسی از هزاران حسگر فیزیکی برای جمعآوری اطلاعات هواشناسی استفاده میکنند. آنها همچنین اطلاعاتی از حسگرهای مجازی نظیر نقشهها، تقویمها و دادههای تاریخی را جمع آوری مینمایند در نهایت اطلاعات هواشناسی از ترکیب حسگرهای فیزیکی و مجازی تهیه میشوند.
کاربرد اینترنت اشیا در لجستیک و زنجیره تامین
طی سه دهه اخیر مدیریت لجستیک به عنوان یکی از روشهای پرکاربرد و اثرگذار در راستای کاهش قیمت تمام شده در سطوح بین بنگاهی و شبکههای مورد استفاده سازمانهای موفق قرار گرفته است.
از کاربردهای اینترنت اشیا در زنجیره تامین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش هزینه لجستیک و بهبود اثربخشی توزیع
از اینترنت اشیا میتوان در زنجیره تامین به منظور بهبود اثربخشی انتقال اطلاعات میان بخشهای زنجیره تامین استفاده کرد. هزینه غیرضروری مبادله به دلیل اثربخشی تبادل اطلاعات حذف میشود زیرا شرکتها ارتباط نزدیکتری با یکدیگر خواهند داشت. از سوی دیگر میزان موجودی نیز کاهش مییابد زیرا اطلاعات عرضه و تقاضا به موقع انتقال مییابد و باعث بهبود استفاده از اطلاعات ذخیره شده میشود، همچنین هزینههای ذخیره و نیروی کار در مرکز لجستیک کاهش مییابد.
- بهبود میزان اطلاعات زنجیره تامین و توازن عرضه و تقاضا
در مقایسه با زنجیره تامین سنتی، در زنجیره تامین مبتنی بر اینترنت اشیا از مکانیسم تسهیم اطلاعاتی استفاده میشود. اطلاعات محصول بر روی زنجیره تامین از طریق خوانندگان اطلاعات در بخشهای مختلف شبکه به پایگاه مدیریت ارسال شده و این پایگاه از طریق تحلیل اطلاعات، بازخورد لازم را ارسال میکند. این امر باعث میشود که هم تعمیر و اصلاحات قیمتی به موقع و به درستی انجام گیرد. مکانیسم تسهیم اطلاعات میتواند باعث شود که تولیدکنندگان، توزیعکنندگان و خردهفروشان به اطلاعات عرضه و تقاضای بازار به موقع پاسخ دهند و نهایتاً توازن عرضه و تقاضا برقرار شده و مانع نوسانات قیمتی محصول گردد.
- اطمینان از امنیت کالا و محصول از طریق کنترل هر بخش زنجیره تامین
کاربرد اینترنت اشیا در زنجیره تامین محصول نه تنها باعث بهبود سطح اطلاعات زنجیره تامین میشود بلکه از طریق کنترل زنجیره تامین، ریسک مشکلات امنیت محصول به ویژه محصولات غذایی کاهش مییابد. همچنین، زمانی که مشکلی در زمینه امنیت محصول رخ میدهد، شرکتها میتوانند از طریق اینترنت اشیا به حل این مسائل کمک کنند. مصرف کننده نیز از طریق برچسبهای الکترونیکی محصول میتواند به اطلاعات محصول دست یافته و هزینه خرید خود را کاهش دهد.
- ترویج و بهبود تولید محصولات با کیفیت در مقیاس وسیع و توسعه صنعتی
تولیدات سنتی اغلب در مقیاس کوچک هستند، محصولات و کالاها اغلب ازتولید تا مصرف، چرخه زیادی را طی میکنند و اطلاعات در طی این چرخه به کندی مبادله میشود، زنجیره تامین ناکارآمد است و محصولات اغلب با مسائل و مشکلات زیادی به بازار میرسند و این مسئله توسعه صنعتی را محدود میسازد. اینترنت اشیا هر بخش زنجیره تامین را به یکدیگر متصل میسازد و اطلاعات در زمان مناسب، به درستی و کارآمد انتقال مییابد. تولید کنندگان، عاملان حمل و نقل، عمدهفروشان و خردهفروشان زنجیره تامین میتوانند اطلاعات بازار را دریافت کرده و به درستی تحلیل کند و نهایتاً تصمیمات صحیح و مناسب اخذ کنند. زمانی که اطلاعات عرضه و تقاضا در بازار تسهیم میشود، همگی از تولیدکننده تا خردهفروشان از آن بهره خواهند برد و موسسات لجستیک میتونند منابع را یکپارچه ساخته و نهایتا هزینه عملیاتی کاهش و مقیاس کسب و کار افزایش مییابد. در بلند مدت، این امر به ایجاد نامهای تجاری معروف و توسعه صنعتی کمک خواهد کرد.
- بهبود کسب و کار خرده فروشها
IOT میتواند چندین مزیت در خرده فروشی و مدیریت زنجیره تامین ارائه دهد. به عنوان مثال با مجهز کردن قفسههای کالا به تجهیزاتی همچون RFID ها، یک خردهفروش میتوانند نیازمندیهای کالاهای خود را به درستی مدیریت کند. همچنین اگر تولیدکنندگان عمده، اطلاع از میزان نیاز خردهفروشان داشته باشند بهتر میتوانند تولیدات خود را مدیریت کرده و وضعیت بازار را کنترل کنند. بنابراین با جمع آوری اطلاعات ارسال شده از نیازمندیهای خردهفروشان، میتوانند تولیدات خود را بهینه کنند. IOT میتواند یک پتانسیل عظیم جهت انبار سازی محصولات در خردهفروشیها ایجاد کند. طبق آمار سالیانه حدود ۰.۴ درصد از فروش خردهفروشان به دلیل کمبود کالا از بین میرود. بنابراین این فناوری با نمایش لحظهای میزان موجودی و فروش هر کالا قادر است نقش بزرگی در زنجیره تولید و عرضه کالاها ایفا کند.
محدودیتهای استفاده از اینترنت اشیا
- محدودیت اقتصادی
- محدودیت سخت افزاری فناوری
- محدودیتهای مدیریت صحیح و امنیت دادهها
دیدگاهتان را بنویسید